Werken aan Deventer als authentieke, eigenwijze en vernieuwende Hanzestad met een vitale economie

In Deventer is het goed ondernemen. Bedrijven profiteren van de gunstige ligging en goede bereikbaarheid. Er wordt geïnvesteerd in de economie van Deventer. Wij willen deze publieke en private investeringen verder aanjagen, samen met onze partners binnen het Deventer Economisch Perspectief (DEP). Deze samenwerking met kennisinstellingen en bedrijfsleven heeft de afgelopen tijd zijn vruchten afgeworpen en ook deze collegeperiode zetten we daar volop op in. Kern van het programma economie en internationaal beleid is dat we als gemeente investeren in randvoorwaarden om de economie te stimuleren en ontwikkelingen aanjagen door middel van inzet van onze capaciteit, netwerk, kennis en/of financiële middelen. Dit beperkt zich niet tot de gemeentegrenzen.

De Uitvoeringsagenda Economie en Internationaal beleid 2023-2026 is vastgesteld in 2023. Het document vormt een leidraad van economische thema’s waar we aan werken, gebaseerd op het collegeakkoord ‘Dichtbij, Betrokken & Bevlogen’. Aangezien externe ontwikkelingen (Corona, oorlog Oekraïne) ook hun weerslag hebben op onze lokale economie, heeft het document een dynamisch karakter waarin we voor de resultaten deels afhankelijk zijn van onze externe partners. Zo trekken we, afhankelijk van de onderwerpen, samen op met andere gemeenten en regio's, waarbij met de regio Stedendriehoek en provincie Overijssel de lijnen kort en vanzelfsprekend zijn. Maar ook met het rijk en internationaal worden relaties onderhouden en ontwikkeld. Nieuwe accenten in onze uitvoeringsagenda zijn de aandacht voor de 17 Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties waarin we kansen voor economische groei aan maatschappelijke betekenis willen koppelen, én de aandacht voor Deventer als woon-én werkstad. Daarbij zetten we ons in om voldoende ruimte te behouden en creëren voor (nieuwe) bedrijvigheid, en hoe we krapte op de arbeidsmarkt kunnen tegengaan.

De Uitvoeringsagenda geeft richting en focus aan onze inspanningen op de volgende onderwerpen:

• Ruimte voor werken
• Ondernemen
• Aantrekkelijke stad en platteland
• Veerkrachtige arbeidsmarkt
• Deventer internationale Hanzestad

Algemeen: Uitvoeringsagenda Economie en Internationaal Beleid

In 2023 is het nieuwe “Uitvoeringsprogramma Economie en Internationaal beleid” vastgesteld door het college. De uitvoeringsagenda laat zien waar we samen met economische partners in én buiten de gemeente aan werken tot en met 2026. Bovendien vormt het de leidraad voor gesprekken met de raad over economische en internationale ontwikkelingen waar wij aan bijdragen. Nieuwe accenten zijn de aandacht voor de 17 Global Goals van de Verenigde Naties waarin we kansen voor economische groei aan maatschappelijke betekenis willen koppelen en de aandacht voor Deventer als woon-én werkstad.
De kracht van de Deventer economische structuur zit in de goede samenwerking tussen deze partners op alle niveaus. Kern van het programma is dat we als gemeente investeren in randvoorwaarden om de economie te stimuleren en ontwikkelingen aanjagen door middel van inzet van onze capaciteit, netwerk, kennis en/of financiële middelen.   

Versterking werklocaties

Woon- én werkstad

Deventer gaat de komende jaren aan de slag met een stevige woningbouwuitbreiding, dit in combinatie met het versterken en verjongen van de arbeidsmarkt. Om ook in de toekomst als kwalitatief hoogwaardige werkstad te boek te kunnen blijven staan, is een evenwichtige economische ontwikkeling cruciaal met zowel banen voor praktisch geschoolden als voor theoretisch opgeleiden. Het ‘Perspectief Ruimte voor Werken in Deventer’ is in 2023 vastgesteld door het college en beschrijft een integraal en samenhangend beeld voor de ontwikkeling van de ruimte voor werken in de stad voor de komende jaren, waarbij een evenwichtige groei van werkgelegenheid mogelijk wordt gemaakt die bovendien goed past bij het economisch DNA van Deventer. We hebben daarin tien ruimtelijke-strategische keuzes vastgesteld, die voldoende toekomstbestendige ruimte voor werk moeten faciliteren in Deventer én in de regio Stedendriehoek

Toekomstbestendige Bedrijventerreinen (TBBT)

De uitvoeringsagenda Toekomstbestendige Bedrijventerreinen is een meerjarig programma, met
18 projecten die in uitvoering zijn of inmiddels zijn afgerond. De projecten zijn verdeeld over 4 thema's; Ruimte voor ondernemen, Mobiliteit, Leefbaarheid en Klimaat.

In 2023 tekenden 5 ondernemers, investeerders, het Deventer Economisch Perspectief (DEP) waaronder de gemeente een intentieovereenkomst voor de herstructurering van Bergweide IV noord. Hierbij is als voorwaarde opgenomen dat de inzet van private middelen en publieke investeringen concreet moet worden. De betrokken partijen spreken met de overeenkomst de intentie uit om vanuit een eigen verantwoordelijkheid, maar vooral gezamenlijk, tot een samenhangend en integraal uitvoeringsplan te komen voor herontwikkeling in Bergweide IV Noord. Het project heeft in het gebied inmiddels al gezorgd voor onderlinge dynamiek. Initiatiefnemers en andere ondernemers zijn in gesprek met elkaar over investeringen en overnames. Eind 2023 is gestart met de aanpak herstructurering in het oostelijk deel van Kloosterlanden als volgende kansenzone binnen TBBT.

Port of Deventer (Binnenhaven)

Gelijktijdig met een nieuwe loskade voor de containerterminal, is een nieuwe wachtplaats voor schepen gerealiseerd aan de Zweedsestraat, waarbij ook walstroom is aangelegd. Daarmee hebben we een dekkend netwerk en kunnen we conform bepaald in de havenbeheerverordening, schepen verplichten gedurende de wachttijd walstroom te gebruiken in plaats van een dieselaggregaat.

Op 11 december vond de feestelijke opening plaats van de containerterminal van Vos transportgroep en BCTN in aanwezigheid van bestuurders en bedrijven in de regio. Dit vormde een mooie gelegenheid om de Port of Deventer als regionale haven te promoten.

In 2023 is een onderzoek uitgevoerd naar de toekomst van de Prins Bernhard-sluis waarbij ook het marktpotentieel van de haven is onderzocht. Dit onderzoek zal worden betrokken bij besluitvorming in 2024 over de sluis.

Kennisas

Het ontwikkelen van gemengde werkmilieus langs de Kennisas krijgt steeds meer vorm. Binnen stadscampus De Kien zijn ontwikkelingen op de Verzetslaan en Handelskade zichtbaar en wordt in samenwerking tussen partners ingezet op innovatieprojecten rond digitale technieken in de leefomgeving. Op het Gasfabriek-terrein is hard gewerkt aan de nieuwe inrichting van de openbare ruimte die past bij een campus en zijn de eerste nieuwbouwontwikkelingen zichtbaar, waarmee de ontwikkeling naar een innovatiemilieu tastbaar wordt. Halverwege De Kien en de Gasfabriek wordt bij ROTO gewerkt aan een ontwikkeling waar wonen en werken op een voor Nederland unieke wijze worden gemengd. Hiermee worden aantrekkelijke werkmilieus ontwikkeld, passend bij de duurzame en innovatieve economie die op ons afkomt.

Versterking economische structuur en ondernemingsklimaat

Ondersteuning voor ondernemers

In 2023 werden de naweeën gevoeld van de crises uit de voorgaande jaren. Het terugbetalen van coronasteun en onder spanning staande financiën van groepen ondernemers maakten dat ook nu weer meer dan gebruikelijk hulp moest worden geboden aan ondernemers in zwaar weer. In 2023 heeft Deventer zich samen met Apeldoorn vanuit de G40 sterk gemaakt voor een aanpak om mkb'ers te helpen zich klaar te maken voor een duurzame en inclusieve economie. Dit heeft geresulteerd in de Actieagenda MKB dienstverlening van het ministerie voor Economische zaken. Onderdeel daarvan is dat Deventer en Apeldoorn samen met 5 andere regio’s als pilot gaan starten met als doel om in 2028 100.000 MKB bedrijven te hebben geholpen zich voor te bereiden op de toekomst. Deventer en Apeldoorn doen dat op basis van de bewezen sterke en vraaggestuurde aanpak van het Ondernemershuis Deventer.    

Accountmanagement

Accountmanagement zet zich in voor een goede relatie tussen het bedrijfsleven en de gemeente, wijst ondernemers de weg bij onder andere vestigingsvragen en bemiddelt bij kwesties. De accountmanagers zijn actief voor alle werklocaties in Deventer en nemen actief deel in projecten gericht op de binnenstad, toekomstbestendige bedrijventerreinen, het A1 Bedrijvenpark en het havengebied.

Ook is er extra ingezet op het verstevigen van de samenwerking met MKB Deventer en het Ondernemershuis. Een uitvloeisel van deze samenwerking is in samenwerking met het ondernemershuis en MKB Deventer organiseren van een bijeenkomst voor nieuwe ondernemers in Deventer en ondernemers in het buitengebied. Er zijn in 2023 circa 100 bedrijfsbezoeken afgelegd en diverse netwerk/ledenvergaderingen van belangrijke stakeholders bezocht (onder andere MKB Deventer, DKW, Bedrijvenparkmanagent, SDBM en Regio Stedendriehoek). Daarnaast hebben we circa 200 klantvragen behandeld. Ook draagt accountmanagement zijn expertise bij in het DEP-project Toekomstbestendige Bedrijventerreinen.

Impact ondernemen

Het afgelopen jaar heeft het Ondernemershuis als SDG House voor de Regio Stedendriehoek de communicatie versterkt en het aanbod aan ondernemersdienstverlening over de SDGs en impact ondernemen uitgebreid. Wat betreft communicatie sloegen ze de handen ineen met Deventer4GlobalGoals en is een communicatieplan ontwikkeld. Het bestaande Boost Your Business-programma is uitgebreid met een SDG-dagdeel. Voor ondernemers die advies op maat wilden is SDG-dienstverlening ontwikkeld. Met subsidie van de provincie Overijssel is het online platform Impact Oost ontwikkeld. Hierop zijn impact ondernemers uit de regio, impact events, nieuws en initiatieven gebundeld, zodat vraag en aanbod met betrekking tot impact ondernemen beter vindbaar wordt. Samen met gemeenten Zwolle, Apeldoorn, ROZ-groep (Twente) en het Ondernemershuis is de website ingevuld.

Aantrekkelijke stad en platteland

Binnenstad

De binnenstad bleek vitaal en veerkrachtig. De omzetten en bezoekersaantallen waren gemiddeld genomen goed, al staat de winst van ondernemers wel onder druk door gestegen (energie)kosten en gebrek aan personeel. De leegstand van winkelpanden in de binnenstad is laag en er wordt veel geïnvesteerd. Veel panden worden opgeknapt en verbouwd en we zien een relatie tussen publieke investeringen in de Openbare Ruimte (bijvoorbeeld Lebuïnuspleinen, Keizerstraat) en private investeringen in de directe omgeving.

Ook 2023 stond in het teken van de uitvoering van de Agenda Binnenstad 2.0 en het vierde Stadsarrangement. De centrale doelstelling van de Agenda Binnenstad, tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Deventer Binnenstadsmanagement (SDBM) en bewonersorganisaties SBBD, is transformatie van ‘place to buy' naar een 'place to be/meet’ in 2030. De binnenstad als sociale ontmoetingsplaats met een hoge verblijfswaarde, waar de interactie tussen mensen wordt gestimuleerd en gefaciliteerd. We onderzoeken, samen met de partners in de binnenstad, hoe we de binnenstad toekomstbestendig kunnen maken door bepaalde functies toe te voegen, te versterken of juist te verminderen. Dit onderzoek 'Transformatieopgave Binnenstad' ronden we in 2024 af.

In 2023 is, samen met team Toezicht en Handhaving, ook ingezet op een betere uitstraling van de terrassen in de binnenstad. De extra inzet hierop begint geleidelijk aan zijn vruchten af te werpen.    

Toekomstbestendige wijk-, buurt- en dorpscentra

In november 2023 is door de commissie Horeca, Ambulante handel en Detailhandel (HAD) een kennis-en inspiratiebijeenkomst georganiseerd over de toekomst van wijk-, buurt- en dorpscentra in onze gemeente met de nadruk op samenwerking. De bijeenkomst is goed bezocht door vertegenwoordigers van genoemde centra. In overleg met de vertegenwoordigers wordt bepaald wat goede vervolgstappen kunnen zijn.

Vrijetijdseconomie en marketing

In 2023 is verder gewerkt aan de uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Vrijetijdseconomie. Dit programma richt zich op de kansen die de vrijetijdssector biedt voor de gemeente. Met daarbij ook aandacht voor de leefbaarheid van de stad en het buitengebied. De pilot voor een Deventer Vergader- en Congresbureau kwam op stoom en bekeken moet worden of en hoe de pilot wordt voortgezet in 2024.

In Salland zijn in 2022 7 nieuwe fietsroutes gelanceerd onder de naam ‘Slinger van Salland’ waaronder
1 in onze gemeente (Heks van Lettele). Hieraan is in 2023 een tweede, wederom fraaie, route toegevoegd: “Langs Schipbeek en Ommelanden" (omgeving Bathmen). Op deze manier kunnen toeristen en eigen inwoners al fietsend de mooie plekjes van Salland ontdekken. Uit de cijfers van de Toeristenbelasting is gebleken dat het aantal overnachtingen in onze gemeente in 2022 gestegen is met bijna 14% ten opzichte van het jaar 2021: van ongeveer 235.000 naar ruim 267.000 overnachtingen.  Een fraaie stijging waaruit blijkt dat toeristen onze stad, dorpen en buitengebied steeds beter weten te vinden.

Verder heeft de raad in 2023 besloten om extra middelen beschikbaar te stellen voor Salland Marketing en Routenetwerken Salland (Fiets- en Wandelnetwerk Salland). Hiermee kunnen gerichte campagnes worden uitgevoerd om vooral de dorpen en het buitengebied nog beter onder de aandacht te brengen. Ook kunnen genoemde netwerken op een goede manier onderhouden worden en worden doorontwikkeld.

In 2023 was er naast de reguliere kermissen, en markten, ruimte voor nieuwe initiatieven, zoals de Hanze (H)Eerlijke Streekmarkt (met aanbod van lokale producten) op het Grote Kerkhof. Zowel voor de warenmarkt als terrassen zijn de ervaringen uit de coronatijd reden geweest de opstellingen permanent te verbeteren. Ook de grootse viering van het Hanzejaar was een uniek initiatief, georganiseerd door Deventer Marketing, in samenwerking met economische en culturele partners. Het hele jaar door zijn speciale Hanzejaar activiteiten georganiseerd, of kregen bestaande evenementen een Hanze -accent. Het diverse programma kwam tot stand dankzij veel verschillende Deventer instellingen en organisaties, van de Jachthaven tot De Scheg, en van Raster tot Deventer Verhaal. Al met al een groot succes.

Veerkrachtige arbeidsmarkt

Human Capital Agenda (HCA)

In december 2022 is het meerjarenplan voor de Human Capital Agenda (HCA) 2023 – 2026 vastgesteld. Doel van de HCA is om de arbeidsmarkt te versterken en te verjongen, zodat zij toekomstbestendig blijft. Dit is een doe-agenda waarin de gemeente Deventer samen met het Deventer Economisch Perspectief werkt aan het versterken van leer- en ontwikkelkansen voor jongeren, studenten, werkzoekenden, werkenden en ondernemers in Deventer.

Vanuit programma economie is een bijdrage geleverd aan:

• De start van de sectorale aanpak met 5 teams voor de sectoren ICT, Techniek, Logistiek, Zorg en Welzijn en Kind & Educatie. Ieder sectorteam is gefaciliteerd met een aanjager vanuit de HCA en heeft met de betrokken bedrijven en onderwijsinstellingen een eerste probleemanalyse, een inventarisatie van lopende activiteiten en relevante netwerken gemaakt. Per sector is een sectorkaart ontwikkeld dat hierin inzicht geeft en is een sectoraal actieplan in de maak.
• De start van het Deventer Ontwikkel Kwartier (DOK) op de locatie van het Ondernemershuis. Dat betekent dat er een aanspreekpunt is voor ondernemers, werknemers en werkzoekenden met een leer- en ontwikkelvraagstuk. Ieder individu dat zich bij het DOK aanmeldt krijgt een persoonlijk loopbaan- en ontwikkelgesprek, wordt via financial engineering bekeken welke subsidie bij het vraagstuk past om zo de persoonlijke ontwikkeling van werknemers mogelijk te maken. Daarbij is actief bemiddeld naar het Ontwikkelfonds Stedendriehoek.
• De facilitering van een tweetal learning communities waar leren, werken en innoveren wordt gecombineerd. Er lopen op dit moment meerdere learning communities in de regio waaraan bedrijven met een ontwikkelvraagstuk uit Deventer deelnemen. Recentelijk is een community gestart voor circulair bouwen met partnerbedrijven van de Technicampus. Specifiek voor studenten is de leergemeenschap leefbare stad gestart waarbij studenten van Saxion betrokken zijn en aansluiting van Aventus wordt in 2024 nader verkend.
• Het aanspreken van ondernemers en mensen om in beweging te komen gestimuleerd vanuit HCA Deventer is van groot belang om zoveel mogelijk mensen in actie laten komen. Onderdeel hiervan is verwijzen naar de juiste hulplijnen en activiteiten van de HCA. Om dit te optimaliseren is een communicatiestrategie in voorbereiding. Met als doel alles zo laagdrempelig en toegankelijk mogelijk te maken voor inwoners én ondernemers.

Dit heeft in 2023 tot de volgende resultaten geleid:

Agenda Verjongen

Deze agenda bevat verschillende elementen verdeeld over verschillende begrotingsprogramma's. In het najaar van 2023 is de projectleider Deventer Studentenstad bij Events Deventer van start gegaan om studentenactiviteiten te stimuleren, bundelen en promoten. Het online platform Let's Connect is ontwikkeld voor organisaties die werken met en voor studenten, met een bijdrage van de studentambtenaren. In samenwerking met Deventer Marketing is het communicatiekanaal Let's Go versterkt om het bereik naar studenten te vergroten. Ook wordt gewerkt aan verbeterde programmering voor de doelgroep.  verbeteren.  

In opdracht van de gemeente voerde Deventer Jong onderzoek uit om inzicht te krijgen in de beleving van jongeren tussen de 18 en 35 over Deventer. Hiermee zijn bijna 550 jongeren bevraagd over de sociale kring, maatschappelijke betrokkenheid, en vrijetijdsbesteding.

Deventer internationale Hanzestad

Internationale handel en export bevorderen

Ook in 2023 hebben we het MKB Trade Office (MKB TO) ondersteund bij het verder bevorderen van de internationale handel en export van Deventer bedrijven. Het MKB TO is erin geslaagd een serie waardevolle bijeenkomsten en missies voor ondernemers uit Deventer en de regio te organiseren. Zo heeft het MKB TO met gemeentelijke cofinanciering verschillende landenbijeenkomsten voor haar leden georganiseerd over zakendoen in Frankrijk en Spanje. Verder zijn er twee uitgaande verkenningsmissies naar partnerstad Sibiu (Roemenië) en Helsinki (Finland) georganiseerd voor ondernemers uit Deventer en de Stedendriehoek regio. Daarnaast hebben we landenvertegenwoordigers van buitenlandse posten van de landelijke partnerorganisatie NLinBusiness ontvangen en vertegenwoordigers van de Nederlandse Ambassade en het Nederlandse Consulaat in Turkije. In het kader van zowel de inkomende als uitgaande missies zijn relevante bedrijven bezocht en netwerkmogelijkheden voor ondernemers van beide kanten georganiseerd. De missies hebben tot verschillende Business2Business relaties geleid. De gemeente is via haar internationale beleid bij al deze bijeenkomsten betrokken geweest.      

Synergie creëren door samenwerking en verbinding

Het Internationaal Beleid spant zich in om bewustwording te creëren over de meerwaarde van internationalisering binnen diverse sectoren. Via verschillende netwerken (International Office Deventer, Periodiek Overleg Internationale Samenwerking, Platform Deventer–Oeganda) heeft de gemeente ook in 2023 partners van verschillende sectoren bijeengebracht, waardoor synergie en nieuwe verbindingen zijn gecreëerd.  In het kader van het Shelter City programma zou onze stad dit jaar opnieuw een internationale mensenrechtenverdediger ontvangen. Door privéomstandigheden heeft de beoogde vierde Shelter City gast de reis naar Deventer geannuleerd.

Bevorderen van internationale samenwerking

In het kader van de meerjarige internationale samenwerking met Roemenië en Duitsland hebben we vooral aandacht besteed aan de contacten tussen ondernemers (via de handelsmissie naar Sibiu) en onderwijsinstellingen (via het Learning Cities project tussen Saxion en Fachhochschule Osnabrück, waarbij de gemeenten aan beide kanten als opdrachtgevers fungeren). In 2023 heeft een gemengde groep studenten zich gebogen over het thema “aantrekken en behouden van studenten in eigen stad”. Het onderzoek leverde interessante conclusies op, mogelijk ook bruikbaar voor Stadscampus De Kien.    

Profileren van Deventer als vooruitstrevende SDG-gemeente

De inspanningen vanuit het internationaal beleid rondom de 17 duurzaamheidsdoelstellingen (SDG’s) hebben tot nieuwe resultaten geleid. Vanuit de Kerngroep Deventer4GlobalGoals wordt nauw samengewerkt met het SDG House Stedendriehoek dat in november 2023 haar eenjarig bestaan heeft gevierd. Er zijn in de loop van het jaar verschillende gezamenlijke activiteiten georganiseerd, waaronder een serie maandelijkse artikelen in de Deventer Nieuws waarin ondernemers en partners die al met de SDG’s werken, geïnterviewd werden. Ook is er een SDG-workshop tijdens het Grootste Kennisfestival van Nederland georganiseerd en was Deventer als enige Global Goals gemeente aanwezig bij de landelijke SDG Action Day in Amsterdam om haar beleid ten aanzien van de SDG’s aan een breed publiek te presenteren. Internationaal en in het kader van het Hanzejaar 2023 heeft de gemeente het initiatief Cycle4GlobalGoals ondersteund, waarbij steden uit 10 landen per fiets door de initiatiefnemers zijn aangedaan, op zoek naar best practices op het gebied van duurzame mobiliteit. Het startsignaal werd in de Roemeense partnerstad Sibiu gegeven en na 3.500 km. binnen 5 weken, heeft Deventer als eindpunt van deze fietstocht gefungeerd.       

Samenwerken in de Hanze

Als laatste heeft de gemeente Deventer binnen de werkgroep "Sustainable Hansa" in het kader van het internationale Hanzeverbond een belangrijke bijdrage geleverd aan de professionalisering van de werkgroep aan de organisatie van verschillende (online) kennisuitwisselingen rondom thema’s gelieerd aan duurzaamheid en de 17 duurzame doelen. Het voorzitterschap van Deventer is tijdens de internationale Hanzedagen in Torun (Polen) overgedragen aan de collega’s van Hanzestad Visby (Zweden). Als medeoprichters hiervan blijven we betrokken bij de (online) activiteiten van de werkgroep.