De kwaliteit van de openbare ruimte heeft in Deventer veel aandacht van de burgers en het bestuur, omdat dit belangrijk is voor de leefbaarheid en de (veiligheids)beleving van de gebruikers. Het reguliere klein onderhoud vindt, volgens de visie Leefomgeving, plaats op basis van een basiskwaliteitsniveau (‘minimum niveau’).
Deventer baseert de basiskwaliteit op 4 criteria:
- Minimale technische of wettelijke eisen. De belangrijkste wettelijke verplichting van gemeenten is de zorgplicht. We moeten zorgen dat de openbare ruimte veilig en bruikbaar is. De aansprakelijkheid hiervoor ligt vast in het Burgerlijk Wetboek (artikel 6:174). De algemene zorgplicht is soms uitgewerkt in specifieke wetten of jurisprudentie (bijvoorbeeld rondom verkeersveiligheid en richtlijnen van het landelijk kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte, het CROW). Daarnaast gelden wettelijke eisen voor enkele specifieke onderdelen van de openbare ruimte.
- Kapitaalvernietigingsniveau. Daalt het onderhoud onder dit niveau, dan wordt de levensduur korter dan kostentechnisch wenselijk is.
- Leefbaarheid. Dit niveau wordt niet bepaald door wettelijke eisen en/of kapitaalvernietiging, maar door wat nog maatschappelijk zinvol is.
- Functionaliteit. Voorkomen moet worden dat het onderhoudsniveau zo laag wordt dat de openbare ruimte niet meer functioneert zoals die bedoeld is.
Het basiskwaliteitsniveau dat de gemeente minimaal wil bereiken is in 2016 vastgelegd in het uitvoeringsprogramma visie Leefomgeving. In 2023 is gewerkt aan een nota Kapitaalgoederen voor programma Leefomgeving. Daaruit blijkt dat het steeds lastiger, zo niet onmogelijk, wordt om het basiskwaliteitsniveau te bereiken met de beschikbare middelen. Bij de behandeling van de voorjaarsnota 2024 zal hierop nader worden ingegaan.
Uit de monitoring door de verbonden partijen blijkt dat in 2023 op vrijwel alle aspecten het afgesproken niveau gehaald is. Uitzondering vormt de onkruidbestrijding op verhardingen. Dit probleem is al meermalen gesignaleerd in de diverse rapportages.
Het extreem droge voorjaar en de droge zomer hebben overigens de resultaten voor wat betreft de dienstverleningsafspraken met het HGB wel beïnvloed. Met name onkruiddruk is aanzienlijk lager geweest afgelopen jaar, waardoor het relatief eenvoudig was voor Het Groenbedrijf en Circulus aan hun afspraken te voldoen.
Deventer monitort tweejaarlijks de beleving van de inwoners van de leefomgeving door middel van het bewonersonderzoek. Dit onderzoek is voor het laatst in 2023 uitgevoerd. Uit het onderzoek van 2023 blijkt dat de leefbaarheid, de objectieve en subjectieve kwaliteit (aanzien en aantrekkelijkheid) van de openbare leef-, werk-, woon- en verblijfsomgeving werd gewaardeerd met een gemiddelde van 6,9.
De programmering van het groot onderhoud en de vervangingsopgave vindt plaats aan de hand van het meerjarenonderhoudsprogramma (MJOP). In 2023 is het geplande onderhoud van het MJOP-MIND 2021-2024 voor een groot deel uitgevoerd. Bij de programmering van het MJOP maken we meer en meer gebruik van Geo-data. Door deze te combineren met andere opgaven wordt het steeds beter mogelijk deze opgaven op elkaar af te stemmen. In de komende versies van het MJOP-MIND zullen hier nog meer stappen in gezet worden in relatie tot de energietransitie en de planningen van de corporaties.
Op basis van een nadere financiële analyse, vastgelegd in het uitvoeringsprogramma visie Leefomgeving, zijn er enkele beheergroepen waarvoor de vervangingsopgave in de toekomst een aandachtspunt is. In 2023 is dit uitgewerkt in de vorm van een nota Kapitaalgoederen. Daar wordt bij de voorjaarsnota 2024 nader op in gegaan.
Onderzoek naar een onderhoudspartij van de openbare ruimte in Deventer
Momenteel loopt er een onderzoek naar het bij elkaar brengen van al het reguliere onderhoud bij een onderhoudspartij binnen onze gemeente. Dit onderzoek is op verzoek van het college van B&W bij het programma Leefomgeving neergelegd en nadert nu vrijwel zijn einde. De verwachting is dat in het eerste kwartaal van 2024 een besluit genomen kan worden door het college over welke partij hiertoe het best in staat wordt geacht.
Taakveld 2.1 Verkeer en vervoer
In 2023 is verder gewerkt aan de buurtgerichte aanpak in de Rivierenwijk, Oranjekwartier en Tjoenermarke. De opgestelde buurtagenda’s voor Zandweerd-Noord, Tuindorp en Kloosterlanden geven de komende jaren input voor het MJOP-MIND. Wat duidelijk wordt is dat deze werkwijze meer input voor de opgave oplevert op het vlak van klimaat, energie, gezondheid, leefbaarheid, duurzaamheid en bereikbaarheid.
Straten, wegen en pleinen
In het oog springende projecten zijn: het groot onderhoud aan de N348 dat in samenwerking met de Provincie is gerealiseerd; de herinrichting van het Noorderplein; de reconstructie van de Brederodelaan en de herinrichting van de Frederik van Blankenheimstraat.
Straatreiniging
In 2023 heeft de onkruidbestrijding op verhardingen het afgesproken niveau niet gehaald. Dit probleem is eerder gesignaleerd in de diverse rapportages. We zijn blijvend met Circulus in gesprek om dit te verbeteren.
Openbare verlichting
In 2023 is het onderhoud van de openbare verlichting uitgevoerd volgens de overeenkomst met de aannemer. Deze overeenkomst is erop gericht dat altijd minimaal 98% van de verlichting brandt. In 2023 is de jaarschijf van MJOP 2023 grotendeels uitgevoerd. Het effect van de stijging van de energieprijzen is bij openbare verlichting zeer groot. De kosten zijn binnen een jaar een aantal maal hoger geworden en hebben ook geleid tot een fors tekort bij het programma Leefomgeving. Inmiddels wordt het een structureel verhaal.
Civieltechnische kunstwerken
In 2021 is een meerjarig groot onderhoudsbestek opgesteld. In 2023 is hier uitvoering aan gegeven.
Verkeerstechniek
Binnen de dit onderdeel is de ontwikkeling van ITS verder doorgezet op onze hoofdinfrastructuur. In 2023 is verder gegaan om alle VRI's binnen de gemeente te voorzien van zogenaamde intelligente bedieningssystemen waardoor de doorstroming van het verkeer verder geoptimaliseerd kan worden. Momenteel wordt een aantal verouderde automaten vervangen om daarmee de komend jaren weer vooruit te kunnen. In enkele gevallen worden ook andere onderdelen meegenomen zoals bekabeling en de detectievoorzieningen.
Taakveld 2.4 Economische havens en waterwegen
Economische havens
De uitvoering van de aanleg van een containerterminal en een nieuwe wachtkadevoorziening in de vijfde havenarm is begin voorjaar 2023 gestart en eind 2023 afgerond. De terminal is in december 2023 geopend.
Taakveld 5.2 Sportaccommodaties (velden)
Het groot onderhoud aan buitensportaccommodaties heeft volgens de programmering plaatsgevonden.
Taakveld 5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie
Groen, natuur en recreatie
Het klein onderhoud is volgens het afgesproken CROW-kwaliteitsniveau uitgevoerd door HGB, volgens de daartoe geldende Dienstverleningsovereenkomst en het bijbehorend bestek. Het reguliere onderhoud aan onze (rijk monumentale) stadsparken is hiervan onderdeel. Het grootste deel van het groot onderhoudsbudget is besteed aan het omvormen/renoveren van heestervakken en noodzakelijk veiligheidsonderhoud aan bosplantsoen.
Openbare speelgelegenheden
In 2023 is het nieuwe speelbeleidsplan vastgesteld. Speerpunt van dit speelbeleidsplan is dat we als gemeente Deventer toe werken naar een basisnetwerk van kwalitatief hoogwaardige speelplekken, waar bewoners van 0-100 kunnen spelen en bewegen. Het groot onderhoudsbudget wordt jaarlijks aangewend om een deel van de speelplekken op te knappen. Het huidige budget is echter onvoldoende om de ambities waar te kunnen maken. Hier wordt tijdens de VJN 2024 een voorstel voor gedaan, zodat deze ambities wel kunnen worden gerealiseerd.
Tenslotte zijn in 2023 ook de speelplekken die de stichting Tevreden in beheer heeft gehad weer overgenomen door de gemeente Deventer.
Taakveld 7.2 Riolering
In 2023 is groot onderhoud, waaronder vervanging, aan riolering en waterbeheervoorzieningen uitgevoerd conform het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) 2022-2026. Diverse pompen in de rioolgemalen zijn vervangen. Binnen de buurgerichte aanpak wordt de openbare ruimte klimaat adaptief ingericht.
Taakveld 7.5 Begraafplaatsen en crematoria
Het reguliere onderhoud aan de gemeentelijke begraafplaatsen is in 2023 volgens het basiskwaliteitsniveau uitgevoerd door Het Groenbedrijf en de Stichting Oude begraafplaatsen Deventer (SOBD). Er is geen groot regulier onderhoudsbudget voor de gemeentelijke begraafplaatsen.
Taakveld 7.5 Begraafplaatsen en crematoria
Het reguliere onderhoud aan de gemeentelijke begraafplaatsen is in 2023 volgens het basiskwaliteitsniveau uitgevoerd door Het Groenbedrijf en de Stichting Oude begraafplaatsen Deventer (SOBD). Er is geen groot regulier onderhoudsbudget voor de gemeentelijke begraafplaatsen.